Πρότυπα ή πειραματικά σχολεία;

 
Δημητρόπουλος Φώτης

Δεν υπάρχει αμφιβολία ότι η λειτουργία Προτύπων σχολείων είναι απαραίτητη για την εκπαίδευση και την παιδεία μας.
Και θα συμφωνούσε απερίφραστα κανείς όχι μόνον με το σκεπτικό του σεβαστού φιλολόγου κ. Γ. Μαρκαντωνάτου στο άρθρο του στο «ΒΗΜΑ» (21-5-13) αλλά και με την αναγκαιότητα της δημιουργίας νέου νομοθετικού πλαισίου για τα «Πρότυπα» αλλά και τα «Πειραματικά» σχολεία.

Κι’ αυτό βέβαια κάτω από κάποιες προϋποθέσεις τις οποίες δέχεται ως επιβεβλημένες και ο κ. Γ. Μαρκαντωνάτος. Προκύπτουν όμως ορισμένα ερωτηματικά : Γιατί τόσο βραδυφλεγής αντίδραση στο σφάλμα του 1982; Πού είναι εκείνες οι κατά των «ελιτίστικων» σχολείων φωνές του Παιδαγωγικού Ινστιτούτου και οι διαπρύσιοι κήρυκες του «συνδικαλιστικού κινήματος» και των επιστημονικών ενώσεων που πάσχιζαν τότε να πείσουν μαθητές, γονείς και εκπαιδευτικούς για ισότητα και τα τοιαύτα;

Είναι απλή ευχή η αποφυγή της φροντιστηριακής προετοιμασίας ή υποκειμενική υπόθεση (αντίθετη με την πραγματικότητα) που την καταρρίπτουν τα πακέτα των προσφορών 500 και 400 € φροντιστηρίων Αθηνών – Πατρών και άλλων μεγαλουπόλεων; Και το σπουδαιότερο ελύθηκαν τόσα και τόσα άλλα προβλήματα του δημόσιου σχολείου, της συντριπτικής δηλαδή πλειοψηφίας, ώστε να αρχίσουμε πρωτίστως από τους «έχοντες» τη σφραγίδα της δωρεάς»;
Ας δεχθούμε όμως ότι θα εξασφαλισθούν αυτές και άλλες προϋποθέσεις οι οποίες θα εξασφαλίσουν την ομαλή λειτουργία των «Προτύπων». Τι γίνεται όμως με τα «Πειραματικά»; Στο άρθρο όπως και στο νέο νομοθετικό πλαίσιο τα δύο ΔΙΑΦΟΡΕΤΙΚΑ ΣΧΟΛΕΙΑ ταυτίζονται.
Έχουμε στην πραγματικότητα «δύο σχολεία σε συσκευασία του ενός»! Ως γνωστόν στις αρχές της δεκαετίας του ’80 καταργήθηκαν τα Πρότυπα σχολεία και βαφτίστηκαν «Πειραματικά». Πειραματικά σχολεία Πανεπιστημίων λειτουργούσαν μόνον τρία: Αθηνών, Θεσσαλονίκης και Πατρών. Και η εισαγωγή μαθητών σε αυτά γινόταν με κλήρωση από το νηπιαγωγεία ή δημοτικό σχολείο.

Η κλήρωση – δημοκρατικότατη επιλογή ήδη από την κλασσική αρχαιότητα – είχε και εξακολουθεί να έχει λόγο υπάρξεως κατά την γνώμη μου για τα Πειραματικά σχολεία. Ήταν αδιάβλητη και ευνοούσε την ύπαρξη στην τάξη μαθητικού δυναμικού διαφόρου πνευματικού επιπέδου που είναι και το ζητούμενο και για τον όποιον πειραματισμό και για την όποια εκπαίδευση φοιτητών παραγωγικών σχολών ή μετεκπαιδευομένων καθηγητών.

Αν τα Πειραματικά δεν λειτουργούσαν όπως θα έπρεπε – και σ’ αυτό ελάχιστα βαρύνεται το προσωπικό τους – είναι ευθύνη της Πολιτείας, του Υπουργείου να εκπονήσει τις προϋποθέσεις της απρόσκοπτης λειτουργίας τους ως Πειραματικών ουσιαστικά. Σήμερα τι γίνεται; Το πειραματικό μεταβάλλεται σε πρότυπο και σε καμιά περίπτωση δεν θα μπορούσε να λειτουργήσει ως πειραματικό μόνο και μόνο γιατί το βαφτίσαμε «Πρότυπο – Πειραματικό».

Ο φοιτητής, ο μετεκπαιδευόμενος καθηγητής, ή όποια έρευνα, τι δείγμα αντιπροσωπευτικότητας θα αντιμετωπίζει; Και μετά την όποια αποστροφή του με το προικισμένο μαθητικό δυναμικό, με το εξαίρετο μάθημα χωρίς την παραμικρή διδακτική δυσκολία ας φανταστούμε τον νεοδιόριστο καθηγητή και δάσκαλο σε κάποιο ορεινό απόμακρο χωριό να διδάσκει σε παιδιά που γνωρίζουν τον κόσμο κατά βάση από την T.V.

Ας ξεχωρίσουμε λοιπόν, έστω και την ύστατη στιγμή τα «Πρότυπα» από τα «Πειραματικά» σχολεία ή ας αφαιρέσουμε τον τίτλο «Πειραματικά». Και κάτι τελευταίο: Όσον αφορά τους ήδη φοιτώντες μαθητές στα πειραματικά σχολεία.
Γνωρίζουν οι εμπνευστές του νέου νόμου ότι θα ήταν κοινωνικά, ηθικά και παιδαγωγικά επιβεβλημένη κάποια μεταβατική διάταξη (σύνηθες άλλωστε φαινόμενο στην ελληνική και παγκόσμια νομοθεσία) ώστε να μην καταδικάζονται όσοι δεν κριθούν σε μια ολιγόωρη εξέταση να συνεχίσουν στο ίδιο – το δικό τους σχολικό περιβάλλον – στην εσχάτη των ποινών που προβλέπει ο εκπαιδευτικός κώδικας; (επίπληξη – αποβολή – αλλαγή σχολ. περιβάλλοντος είναι οι 3 βαθμίδες των ποινών).

Πώς θα αντιμετωπιστούν τα παιδιά που ύστερα από 6, 7 και 9 χρόνια φοίτησης στο ίδιο Πειραματικό σχολείο θα αναγκασθούν να αλλάξουν (θα «τιμωρηθούν» στην πράξη) σχολικό περιβάλλον; Και θα τους πούμε πλέον ότι κρίθηκαν ανάξιοι να συνεχίσουν γιατί δεν απάντησαν σωστά σε ερωτήσεις που απέστειλε στα σχολεία το αρμόδιο τμήμα του υπουργείου, του ενδεικτικού τύπου μάλιστα «για το λιμάνι Αράλσκ… και τη συνέντευξη Αμανζόλ Ζολμαγκανπέτ» ή για «τον Ντοσίρ και την Τέιζη», τους Κοντέζους και τους Τροντέζους της χώρας μας «Κοντοτροζίας». (Ναι αγαπητοί μου είναι δείγμα «ελληνικών» για να κριθεί η αξιοσύνη 11χρονων στη γλώσσα για την εισαγωγή τους στα νέα «Πρότυπα» και απορώ πως δεν διαμαρτύρονται οι άλλοτε λαλίστατοι κήνσορες των θεμάτων εξετάσεων όταν αντλούνται κείμενα από εν ενεργεία προβεβλημένο βουλευτή συγκεκριμένου κόμματος (ίσως … δικού μας) ή κείμενο αναφέρεται σε λανθασμένη επιλογή της Ε.Σ.Σ.Δ. για βαμβακοκαλλιέργειες -οι υποψήφιοι γεννήθηκαν μετά τη διάλυσή της- λες και χάθηκαν έλληνες λογοτέχνες νεώτεροι και σύγχρονοι που το υλικό τους προσφέρεται βιωματικά στα μικρά παιδιά. Έλεος!) Κι’ ας μη συγχέουμε τα πράγματα. Στα πάλαι ποτέ Πρότυπα, με τη θέλησή τους οι μαθητές προσήρχοντο στις εξετάσεις προερχόμενοι από διαφορετικά σχολεία.

Ας ξεχωρίσουμε λοιπόν τα «Πρότυπα» από τα «Πειραματικά». Και ας δώσουμε τουλάχιστον ένα δείγμα ότι επιδιώκουμε «Πρότυπα» σχολεία για όλους τους ταλαντούχους (και όχι των βορείων προαστείων της κάθε πόλεως) και «Πειραματικά» με ταλαντούχους και μη, με το δυνατώτερο αντιπροσωπευτικό μαθητικό δυναμικό που να λειτουργούν ως φυτώρια εκπαίδευσης, εκπαιδευόμενων και εκπαιδευτικών. Και μέχρι να βρεθεί καλύτερος τρόπος από την κλήρωση για την εισαγωγή μαθητών τους σ’ αυτά ας δεχτούμε την κλήρωση.

Ο κ. Φώτης Δημητρόπουλος είναι φιλόλογος, πρ. Διευθυντής Πειραματικού Γυμνασίου.-Λυκείου Παν/μίου Πατρών

Πηγή: Το Βήμα